En sık bakteri, virüs, parazit, mantar gibi infeksiyon etkenleri ile meydana gelir. Diğer nedenler arasında ise bakteri toksinleri, nadiren de olsa kurşun, civa gibi kimyasal toksinler, inflamatuvar barsak hastalıkları, emilim bozuklukları, gıda alerjisi gibi faktörlerin yanı sıra diyabet, tiroid hastalıkları gibi metabolik hastalıklar da yer alır. Akut ishaller genellikle iki hafta süreli olmak ile beraber kronik ishaller aylar, yıllar boyu süregelen ishallerdir. İçtiğimiz suyun yanı sıra yediklerimiz de ishale neden olabilir. Özellikle kavun, incir, alkol, çok yemek yeme, kullanılan ilaçlar da ishali tetikleyebilir. İshali önlemek için temiz içme suyu kullanmak, hijyen kurallarına dikkat etmek ve güvenli yerlerden yemek yemek alınacak en önemli tedbirler arasındadır. YAZ AYLARINDA ARTIYOR Yaz aylarında ishalin görülme sıklığı artmakla birlikte en çok bebeklerde ve çocuklarda görülüyor. Sıvı dışkılama, büyük abdestini tutamama, fazla dışkılama, susuzluk, bulantı ve kusma, yüksek ateş, halsizlik ve karın ağrısı ishalin belirtileri arasındadır. Belirtiler ishalin şiddetine göre değişiklik göstermek ile birlikte genellikle sıvı kaybı çok olur. Bu nedenle kaybedilen sıvının yerine konması büyük önem taşıyor. Su tüketimi ve sıvı gıdaların tüketimini arttırmak ise tedavi aşamasının en önemli noktasını oluşturuyor. Bir günden fazla süren yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısının eşlik ettiği durumlarda ise mutlaka doktora başvurmak gerekiyor. EN FAZLA BEBEK VE ÇOCUKLARI ETKİLİYOR Dünyada her yıl milyonlarca çocuk ishale bağlı nedenler yüzünden hayatını kaybediyor. İshale karşı tedbir almak büyük önem taşıyor. Anne sütü içinde bulundurduğu koruyucu maddeler sayesinde ishale karşı da kalkan görevi görüyor. Bu sebeple anne sütü ile bebeğin beslenmesini sağlamak gerekiyor. Özellikle bebeklere içirilecek suyun kaynatılmasında da fayda var.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER • İçme suyu temiz ve güvenli olmalı • Damacana suları küçük hacimli ve cam ambalajlı olmalı. • Çiğ sebze ve meyveler bol su ile yıkanmalı veya sirkeli suda bekletilmeli. • Az pişmiş deniz ürünlerinden kaçınılmalı.
• Pişirilmiş yiyecekler hemen tüketilmeli. Tüketilmeyecek ise soğuduktan sonra hemen ambalajlanarak buzdolabında muhafaza edilmeli. • Yiyecekler iyi pişirilmeli. • Dondurulmuş gıdalar çözüldükten sonra tekrar dondurulmamalı. • Oda ısısında krema, mayonez, sütlü tatlı gibi yiyecekler uzun süre bekletilmemeli.
Uzm. Dr. Emsal AYDIN Enfeksiyon Hastalıkları